Πεζοπορώντας και ορειβατώντας στα ελληνικά βουνά, σκέφτομαι συχνά τη δημόσια συζήτηση για τον υπερτουρισμό και τις αρνητικές του συνέπειες, μια συζήτηση που φουντώνει τα τελευταία 1-2 χρόνια.

Σε γενικές γραμμές, νομίζω ότι όσο λιγότερο «ανεπτυγμένος», με την κακή έννοια, είναι ένας τόπος, τόσο εντονότερη είναι η αίσθηση της φιλοξενίας και της αυθεντικότητας των εμπειριών που βιώνουμε. Μία από αυτές τις περιοχές είναι τα ανατολικά Τζουμέρκα. Στην απομονωμένη αυτή γωνιά της Ελλάδας, η πρόσβαση είναι πολύωρη και δύσκολη, απ’ όπου και να ταξιδέψεις. Αν όμως ψάχνετε την ηρεμία και την περισυλλογή με μπόλικη, εντυπωσιακή, ορεινή φύση, τότε καλωσήλθατε στα ανατολικά Τζουμέρκα.

Τα διοικητικά σύνορα, συμβαδίζουν συνήθως με τα γεωγραφικά όρια που η ίδια η φύση έφτιαξε, όπως κορυφογραμμές και ποτάμια. Στην ευρύτερη περιοχή των ανατολικών Τζουμέρκων, και σε κοντινή απόσταση μεταξύ τους, βρίσκονται χωριά με μεγάλη ιστορία, φύση και πράγματα να κάνεις, να γευτείς και να ζήσεις. Η Νεράιδα, η Λαφίνα, η Κορυφή (ή Καπρό), το Σκαρπάρι, η Γλίστρα. Μιλώντας για σύνορα, όταν σταθείτε στην δυτική πλευρά του Αχελώου απέναντι απ’ το χωριό Κορυφή θα αναρωτηθείτε σίγουρα ποιος είναι ο λόγος που διοικητικά ανήκει στον νομό Τρικάλων και τον Δήμο Καλαμπάκας και όχι στον «φυσικό» του χώρο, τα ευρύτερα Αθαμανικά Όρη και τον Δήμο Κεντρικών Τζουμέρκων. Όλα αυτά τα χωριά και οι οικισμοί, μοιράζονται ένα κοινό χαρακτηριστικό: τον ποταμό Αχελώο. Η απρόσκοπτη ροή του πιο σημαντικού ποταμού της χώρας δημιουργεί ένα εξαιρετικό μικροκλίμα με πολλαπλά οφέλη.

Μοναδικές εμπειρίες στη φύση

Στα ανατολικά Τζουμέρκα θα ζήσετε εμπειρίες όπως το πέρασμα του ποταμού από την κρεμαστή πεζογέφυρα (με προσοχή!) δυτικά της Γλίστρας. Εδώ θα «βαφτιστείτε» στα κρύα νερά του Αχελώου, στη φυσική παραλία που σχηματίζεται παραδίπλα στη γέφυρα. Εδώ θα δείτε και το φαραωνικό έργο της παροχέτευσης του Αχελώου από τη Μεσοχώρα στο υδροηλεκτρικό της Γλίστρας – ένα από τα πολλά, καταστρεπτικά για το οικοσύστημα του Αχελώου έργα. Εδώ θα δοκιμάσετε πεντανόστιμο κρέας στο Καπρό και πέστροφα στο Πέτρινο. Εδώ θα μείνετε άφωνοι μπροστά στον διπλό καταρράκτη της Σούδας, που είναι προσβάσιμος από μονοπάτι σε κοντινή απόσταση από τα Θεοδώριανα. Το ίδιο άφωνοι θα μείνετε και στον καταρράκτη και τις φυσικές πισίνες στο ρέμα Μαρκς.

Εδώ υπάρχουν διαδρομές πεζοπορίας και ορειβασίας με όλους τους βαθμούς δυσκολίας, όπως το μονοπάτι για το Καταφίδι – την ψηλότερη κορυφή των Τζουμέρκων (2.393 μ.), η δύσκολη και εντυπωσιακή διαδρομή πρόσβασης στην κορυφή του Κρυάκουρα (2.150 μ.), το μονοπάτι για το ρέμα Μαρκς και η επέκταση του που τώρα διανοίγεται και θα περιλαμβάνει μάλιστα και μια μικρή Via Ferrata.

Τα μονοπάτια της περιοχής των Θεοδώριανων (στη γενική πτώση θα ακούσετε να τα λένε και Θεοδωριάνων), εκτείνονται σε ένα δασωμένο τοπίο με δεκάδες δροσερές πηγές, όπου η θερμοκρασία σπανίως ανεβαίνει πάνω από τους 25 – 30° Κελσίου στην καρδιά του καλοκαιριού. Η δασοκάλυψη διακόπτεται στο φυσικό της όριο, τη ζώνη των 1.700-1.800 μ., και τη θέση της παίρνει το εντυπωσιακό υπο-αλπικό και αλπικό πεδίο όπου συναντάμε εύφορα σε γρασίδι οροπέδια όπως η Πάνω και η Κάτω Κωστηλάτα, δεκάδες δροσερές πηγές, γεωμορφές και οξυκόρυφες βουνοσειρές με πανοραματική θέα σε όλη την Πίνδο, τον Αμβρακικό και την πεδιάδα της Άρτας.

Αν και οι υποδομές διαμονής είναι λίγες, όλο και κάπως θα βολευτείτε. Ξεχωριστή επιλογή αποτελεί το Καταφύγιο του Σταυρού, ψηλά πάνω από τα Θεοδώριανα, που προορίζεται κυρίως για πεζοπόρους και ορειβάτες.

Η θέα προς τα τριγύρω βουνά είναι εντυπωσιακή. Μετά από μια δυνατή βροχή, η θέα αυτή μεταμορφώνεται σε κάτι εξωπραγματικά μοναδικό. Ακόμα, δύση και ανατολή χρωματίζουν καθεμιά με τα δικά της πινέλα, τις ψηλές κορυφές των Τζουμέρκων, του Κρυάκουρα και των άλλων κορυφών της κεντρικής Πίνδου που ξεχωρίζουν ανατολικά στο βάθος. Οι διαχειριστές του καταφυγίου αξιοποίησαν πρόσφατα ένα μικρότερο βοηθητικό κτίσμα, το οποίο ανακατασκευάστηκε ως επιπλέον μικρός, ξύλινος ξενώνας με σοφίτα και σόμπα.

Τα κρύα πρωινά, ένας καφές στο ξύλινο αίθριο με τα τζάμια που κοιτά στην ανατολή, σε γεμίζει εγκάρδια και ζεστά συναισθήματα. Όσο για τη φιλοξενία των διαχειριστών του, του Σάκη και της Γεωργίας, τα λόγια δεν φτάνουν για να την περιγράψουν – καλύτερα να ζήσετε από κοντά τα γέλια, το τραγούδι, τα νόστιμα ντόπια κρέατα που με μαεστρία σιγοψήνονται στη θράκα. Φιλοξενία που δεν τελειώνει στα πρακτικά, καθώς εργάζονται ακούραστα για τη συντήρηση και διάνοιξη μονοπατιών.

Η επισκεψιμότητα στην περιοχή των ανατολικών Τζουμέρκων και των Θεοδώριανων είναι ασύγκριτα μικρότερη από αυτή των βόρειων ή των δυτικών Τζουμέρκων. Αυτός ο τόπος χρειάζεται την παρουσία και τον χρόνο μας, για τα οποία αποζημιώνει με το παραπάνω.

Ο Λευτέρης Τσουρής και ο συνεργάτης του Βύρων Γιαννακόπουλος ίδρυσαν το 2009 την εταιρεία χαρτογραφήσεων και μελετών μονοπατιών Geopsis, με στόχο να συμβάλλουν στη βελτίωση και ανάδειξη των μονοπατιών της ορεινής Ελλάδας. Όλα τα παραπάνω αξιοθέατα και μονοπάτια θα τα βρείτε στον ψηφιακό χάρτη κεντρικής Πίνδου Geopsis: https://link.avenza.com/ZEZW