Σημαντικές διατάξεις που αφορούν στο κρίσιμο ζήτημα της προνομιακής παραγραφής των αδικημάτων πολιτικών προσώπων, στην απόκτηση τέκνων μέσω παρένθετης μητρότητας για τα ομόφυλα ζευγάρια, αλλά και στο δικαίωμα που για πρώτη φορά δίνεται στον Εισαγγελέα Εφετών να παρεμβαίνει σε περίπτωση που ο κατηγορούμενος αφήνεται ελεύθερος με περιοριστικούς όρους, όπως συνέβη πρόσφατα στην υπόθεση της Πολεοδομίας της Ρόδου, περιλαμβάνονται σε νομοσχέδιο που παρουσίασαν ο υπουργός Δικαιοσύνης Γιώργος Φλωριδης και ο υφυπουργός Ιωάννης Μπουγάς, το οποίο περιλαμβάνει αλλαγές στη δικαστική συμπαράσταση, αλλά και ρυθμίσεις που ακουμπούν υποθέσεις με πολιτικό και κοινωνικό αντίκτυπο.
Συγκεκριμένα, εκτός από τις ανθρωποκεντρικές αλλαγές για τις δικαστικές διαδικασίες που αφορούν στη δικαστική συμπαράσταση, η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Δικαιοσύνης παρουσίασε διάταξη με την οποία κλείνει και τυπικά ο δρόμος της προνομιακής παραγραφής για τα πολιτικά πρόσωπα, τα οποία θα έχουν την ίδια αντιμετώπιση με τα μη πολιτικά πρόσωπα.
Τι αλλάζει με την ποινική ευθύνη των υπουργών
«Προκειμένου να μην υπάρχει καμία αμφιβολία για το ζήτημα της αποσβεστικής προθεσμίας για την ποινική ευθύνη των υπουργών, που είναι διατυπωμένη στο άρθρο 4 παρ.2 του νόμου 3126/2003 (εφαρμοστικός νόμος του άρθρου 86 του Συντάγματος μετά την αναθεώρηση του 2001) απαλείφεται η διατύπωση για την ύπαρξη της αποσβεστικής προθεσμίας, που προέβλεπε το άρθρο 86 του Συντάγματος και η οποία βεβαίως σε κάθε περίπτωση δεν ισχύει μετά την αναθεώρηση του άρθρου 86 που πραγματοποιήθηκε στην αναθεώρηση του 2019»,όπως είπε ο κ. Φλωριδης κατά την παρουσίαση του νομοσχεδίου.
Με τη διάταξη αυτή έρχεται να ξεκαθαρίσει το τοπίο γύρω από τον χρόνο παραγραφής αδικημάτων για τα πολιτικά πρόσωπα. ιδιαίτερα σε μία χρονική περίοδο που είναι ανοιχτές και σε εξέλιξη οι κοινοβουλευτικές διαδικασίες για την αναζήτηση ποινικών ευθυνών πολιτικών προσώπων στην υπόθεση της τραγωδίας των Τεμπών με τους 57 νεκρούς.
Επίσης, για πρώτη φορά δίνεται δικαίωμα άσκησης προσφυγής από τον Εισαγγελέα Εφετών στο δικαστικό συμβούλιο επί της διάταξης επιβολής περιοριστικών όρων του ανακριτή Πλημμελειοδικών. Αυτό πρακτικά σημαίνει πως ο Εισαγγελέας Εφετών θα μπορεί να επιλαμβάνεται αυτεπαγγέλτως και να αλλάζει το ποινικό status κατηγορουμένων, που μετά την απολογία τους αφέθηκαν ελεύθεροι όπως για παράδειγμα συνέβη πρόσφατα στην υπόθεση της Πολεοδομίας της Ρόδου. Σε αυτή την περίπτωση, ο Εισαγγελέας Εφετών, με βάση τα στοιχεία της δικογραφίας, θα αποφαίνεται για την ποινική μεταχείριση των κατηγορουμένων.
«Όχι» στην παρένθετη μητρότητα για ομόφυλα ζευγάρια
Σημαντικές παρεμβάσεις περιλαμβάνονται στο ίδιο νομοσχέδιο και για την ιατρικώς υποβοηθούμενη αναπαραγωγή με μεταφορά ωαρίων στο σώμα άλλης γυναίκας. Σύμφωνα με αυτές τις διατάξεις, ξεκαθαρίζεται ότι δεν συνιστά αδυναμία κυοφορίας κατά την έννοια του παρόντος η αδυναμία κυοφορίας λόγω φύλου. Η δικαστική άδεια ισχύει μόλις η δικαστική απόφαση που την παρέχει καταστεί αμετάκλητη.
Τι περιλαμβάνει το νομοσχέδιο
Όλες οι αλλαγές που περιλαμβάνονται στο νομοσχέδιο, με βάση την παρουσίασή τους από την πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Δικαιοσύνης, είναι οι ακόλουθες:
1) Επέρχεται σημαντική αλλαγή στο τρόπο εξέτασης των υποψήφιων δικαστικών λειτουργών, με εξέτασή τους στην επεξεργασία δικογράφου σχετικού ενδίκου βοηθήματος ή μέσου (ενδεικτικά αγωγής, προσφυγής, έφεσης, αίτησης ακύρωσης, διαχείρισης προανακριτικής δικογραφίας ή υποβληθείσας έγκλησης, κλπ), καθώς και προτάσεων εναγομένων, ισχυρισμών καθ΄ων, υπομνημάτων κλπ.). Εξασφαλίζεται το υψηλό επίπεδο των εισακτέων με την αξιολόγηση απαραίτητων κριτικών ικανοτήτων τους με την επεξεργασία και εξέταση επί συγκεκριμένων δικογράφων και όχι πρακτικών θεμάτων σαν να ήταν στο Πανεπιστήμιο.
2) Προσαύξηση στον τελικό βαθμό επιτυχίας στον διαγωνισμό των δικαστικών υπαλλήλων, εφόσον οι υποψήφιοι έχουν την ιδιότητα μόνιμου κατοίκου σε περιοχές όπου υπάρχει μεγάλη ανάγκη όπως νησιωτικές περιοχές και παραμεθόριες ή δηλώσουν ότι επιθυμούν τον διορισμό τους σε μία εξ αυτών των εδρών, δεσμευόμενοι να υπηρετήσουν επί μία τουλάχιστον δεκαετία, στη θέση στην οποία διορίζονται.
3) Σχετικά με κωλύματα εντοπιότητας δικαστικών Λειτουργών, διευκρινίζεται πως ισχύουν σε επίπεδο Εφετειακής περιφέρειας.
4) Επέρχονται εφαρμοστικού χαρακτήρα συμπληρώσεις στο άρθρο για την ανάδειξη της ηγεσίας των Ανωτάτων Δικαστηρίων, μια διάταξη ορόσημο για το Κράτος Δικαίου που ψηφίσαμε πέρυσι. Οι συμπληρώσεις αυτές πραγματοποιούνται έπειτα από προτάσεις της Διοικητικής Ολομέλειας του ΑΠ και του ΣτΕ.
5) Οι επόμενες διατάξεις αφορούν την ενθάρρυνση των πρώην Ειρηνοδικών και ήδη Πρωτοδικών Ειδικής Επετηρίδας, να ενταχθούν στη γενική επετηρίδα, προβλέποντας πως κατά την ένταξή τους στη γενική επετηρίδα δεν μετατίθενται για μια τριετία χωρίς αίτησή τους, καθότι η ένταξή τους δεν συνιστά προαγωγή, ενώ προβλέπεται και η δυνατότητα προσφυγής στο Ανώτατο Δικαστικό Συμβούλιο σε περίπτωση απόρριψης της αίτησής τους.
6) Συντελείται ένα ακόμη βήμα για τη ψηφιοποίηση της Δικαιοσύνης και τη βελτίωση της καθημερινότητας των παραγόντων της, με την επίδοση στους δικαστικούς λειτουργούς με ηλεκτρονικά μέσα των θεμάτων υπηρεσιακής τους κατάστασης.
7) Πρόβλεψη για τη μισθολογική κατάσταση πρώην Ειρηνοδικών και ήδη Πρωτοδικών Ειδικής επετηρίδας, με πλήρη κατοχύρωση των οικονομικών δικαιωμάτων τους.
8) Προβλέπεται δυνατότητα σύστασης Αυτοτελών Γραφείων Προστασίας Ανηλίκων Θυμάτων σε κάθε Εφετειακή Περιφέρεια, ενώ μέχρι σήμερα ο νόμος με την ονομαστική σύσταση δεν έδινε αυτή τη δυνατότητα σε ολόκληρες Εφετειακές Περιφέρειες να μην έχουν Σπίτι του Παιδιού, πχ στη Θεσσαλία.
9) Πρόβλεψη άμεσης ισχύος Εισαγγελικής Διάταξης, με την οποία θα διατάσσεται η δημοσιοποίηση στοιχείων επικίνδυνου για τη δημόσια τάξη και ασφάλεια καταζητούμενου δράστη κακουργήματος βίας. Καλύπτεται ένα σημαντικό κενό προς το σκοπό της δημόσιας τάξης και ασφάλειας των πολιτών.
10) Δικαίωμα άσκησης προσφυγής από τον Εισαγγελέα Εφετών στο Δικαστικό Συμβούλιο, επί διάταξης επιβολής περιοριστικών όρων του Ανακριτή Πλημμελειοδικών.
11) Κτηματολογική διαμεσολάβηση σε υποθέσεις με εναγόμενο μη ιδιώτη (Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης ή Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου).
12) Σύσταση θέσης συμβούλου επικοινωνίας για την επικουρία του εκπροσώπου Τύπου και την υποβοήθηση του έργου της επικοινωνίας των Ανωτάτων Δικαστηρίων και της Εισαγγελίας του Αρείου Πάγου με τους παράγοντες ενημέρωσης του κοινού.
13) Διατάξεις προς ενίσχυση των τρίτεκνων και πολύτεκνων.
Οι τρίτεκνοι καθώς και οι πολύτεκνοι που επιτυγχάνουν στη Σχολή Δικαστικών Υπαλλήλων θα υπηρετούν στον τόπο που επιθυμούν.
14) Όσον αφορά την ιατρικώς υποβοηθούμενη αναπαραγωγή με μεταφορά ωαρίων στο σώμα άλλης γυναίκας, επέρχονται σημαντικές επεμβάσεις. 1. Δεν συνιστά ιατρική αδυναμία κυοφορίας κατά την έννοια του παρόντος η αδυναμία κυοφορίας λόγω φύλου. 2. Η δικαστική άδεια ισχύει μόλις η δικαστική απόφαση που την παρέχει καταστεί αμετάκλητη».
15) Αλλαγή των ορίων ηλικίας στους συμβολαιογράφους (κατάργηση ανώτατου ορίου ηλικίας συμμετοχής στο διαγωνισμό) και στους δικαστικούς επιμελητές (αύξηση ανώτατου ορίου ηλικίας συμμετοχής στο διαγωνισμό στα 50 έτη και αύξηση ορίου αποχώρησης, εφόσον το επιθυμούν, στο 70ο έτος.
16) Προκειμένου να μην υπάρχει καμία αμφιβολία για το ζήτημα της αποσβεστικής προθεσμίας για την ποινική ευθύνη των Υπουργών που είναι διατυπωμένη στο άρθρο 3 παρ. 2 του ν. 3126/2003 (εφαρμοστικός νόμος του άρθρου 86 του Συντάγματος μετά την αναθεώρηση του 2001), απαλείφεται η διατύπωση για την ύπαρξη της αποσβεστικής προθεσμίας που προέβλεπε το άρθρο 86 του Συντάγματος και η οποία βεβαίως, σε κάθε περίπτωση, δεν ισχύει μετά από την αναθεώρηση του άρθρου 86 που πραγματοποιήθηκε στην αναθεώρηση του Συντάγματος το 2019.
